rękojmia a gwarancja
Często stosowanymi kryteriami w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego są rękojmia oraz warunki gwarancji. Zamawiający niemalże zamiennie stosują te dwa pojęcia. Postaramy się zatem rozwiać wątpliwości dotyczące terminów gwarancja jakości oraz rękojmia za wady fizyczne i prawne.Na wstępie należy dokonać podziału wad rzeczy na wady fizyczne i prawne.
Wada fizyczna
- Rzecz nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia;
- Rzecz nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór;
- Rzecz nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia;
- Rzecz została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.
- Rzecz została nieprawidłowo zamontowana i uruchomiona, jeżeli czynności te zostały wykonane przez sprzedawcę lub osobę trzecią, za którą sprzedawca ponosi odpowiedzialność, albo przez kupującego, który postąpił według instrukcji otrzymanej od sprzedawcy.
- sprzedana rzecz stanowi własność osoby trzeciej,
- sprzedana rzecz jest obciążona prawem osoby trzeciej,
- prawo będące przedmiotem sprzedaży nie istnieje.
Prawo wyboru reżimu prawnego, w
oparciu o który kupujący zamierza realizować swoje uprawnienia przysługuje
kupującemu. Dominujący jest przy tym pogląd, że wybór reżimu realizacji
uprawnień wiąże tylko i wyłącznie w odniesieniu do konkretnej wady. Powyższe oznacza,
że jeżeli wystąpi kolejna wada wobec której kupujący nie realizował jeszcze
swoich uprawnień, może on dowolnie wybrać korzystny dla niego reżim prawny.
Rękojmia
|
Gwarancja
|
Ustawowa ochrona kupującego –
nie wymaga dodatkowej deklaracji sprzedającego à odpowiedzialność z tytułu
rękojmi powstaje w momencie wydania rzeczy, nie wymaga sporządzenia odrębnej
umowy, czy dokumentu, czy dodatkowego oświadczenia woli. Odpowiedzialność z
tytułu rękojmi ma charakter absolutny, ponoszona jest na zasadzie ryzyka
tzn., że sprzedający podlega jej niezależnie od tego czy ponosi winę za wadę,
a nawet od tego czy wadliwość mógł przewidzieć.
|
Odpowiedzialność z tytułu gwarancji jakości powstaje z
chwilą przekazania dokumentu gwarancyjnego, określającego warunki gwarancji,
a zatem zależna jest od woli sprzedającego à
gwarancja ma charakter umowy, odrębnej od umowy sprzedaży. Gwarancja jest
zatem swego rodzaju przejawem dobrej woli gwaranta, który może ale nie musi
gwarancji udzielić.
Gwarancja może wyjątkowo zostać udzielona poprzez
sformułowanie odpowiednich postanowień w umowie sprzedaży, ale tylko i
wyłącznie wówczas gdy sprzedawca jest jednocześnie gwarantem. Jeżeli gwarant
i sprzedawca to dwie różne osoby to umowa sprzedaży nie może przesądzać o
powstaniu obowiązku po stronie gwaranta.
|
Odpowiedzialność za wady fizyczne i prawne
|
Odpowiedzialność za wady fizyczne, oraz, jeżeli dokument gwarancyjny
tak stanowi, za wady prawne
|
Odpowiedzialność z tytułu rękojmi powstaje z chwilą
wydania rzeczy
|
Odpowiedzialność z tytułu gwarancji powstaje z chwilą
przekazania dokumentu gwarancyjnego
|
Obowiązki sprzedającego uregulowane są w KC i mogą
zostać wyłączone, ograniczone lub rozszerzone w umowie zgodnie z wolą stron
|
Obowiązki gwaranta określa dokument gwarancyjny. Obowiązkami gwaranta
mogą być w szczególności zwrot zapłaconej ceny, wymiana rzeczy bądź jej
naprawa. W razie udzielenia gwarancji i zaistnienia wątpliwości co do
obowiązków gwaranta – jest on zobowiązany do usunięcia wady fizycznej
lub do dostarczenia rzeczy wolnej od wad
|
Nowelizacja KC z dnia
24.12.2014r., znacząco wydłużyła terminy odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu
rękojmi. I tak, aktualnie sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi, jeżeli wada
fizyczna zostanie stwierdzona przed upływem dwóch lat, a gdy chodzi o wady
nieruchomości - przed upływem pięciu lat od dnia wydania rzeczy kupującemu, z
tym, że roszczenie kupującego z tytułu rękojmi przedawnia się z upływem roku od
dnia stwierdzenia wady.
Jeżeli zatem w umowie nie ustalono inaczej –
odpowiedzialność z tytułu rękojmi istnieje 2 lub 5 lat od wydania
rzeczy/nieruchomości.
Przepis należy interpretować następująco: minęło pół
roku od momentu wydania rzeczy przez sprzedającego. Kupujący stwierdził wadę rzeczy.
Kupujący ma rok na zgłoszenie roszczenia o usunięcie wady lub wymianę rzeczy
sprzedanej na wolną od wad. W tym czasie może również złożyć oświadczenie
o odstąpieniu od umowy albo obniżeniu ceny z powodu wady rzeczy sprzedanej.
Jeżeli w ciągu roku od stwierdzenia wady kupujący nie podejmie żadnego z ww.
kroków, wówczas jego roszczenia ulegają przedawnieniu.
Bieg terminu rękojmi za wady
prawne rozpoczyna się od dnia, w
którym kupujący dowiedział się o istnieniu wady, a jeżeli kupujący dowiedział
się o istnieniu wady dopiero na skutek powództwa osoby trzeciej - od dnia, w
którym orzeczenie wydane w sporze z osobą trzecią stało się prawomocne.
|
Jeżeli nie ustalono inaczej – gwarancja wynosi 2 lata
licząc od dnia wydania rzeczy
|
Odpowiedzialność z tytułu
rękojmi ponosi sprzedawca
|
Odpowiedzialność z tytułu gwarancji jakości obciąża gwaranta, którym
nie koniecznie musi być sprzedawca. Jeżeli sprzedawca nie jest producentem,
pełni on rolę swoistego „posłańca”.
|
Dokument gwarancyjny przesądza o odpowiedzialności
sprzedającego – jego brak wskazuje zatem na brak roszczenia po stronie
kupującego z tytułu gwarancji, chyba że jest on w stanie udowodnić, że taka
gwarancja została udzielona
|
|
Dokument gwarancyjny jest imienny lub na okaziciela – w tym drugim
przypadku uprawnienia z tytułu gwarancji przysługują osobie, która jest w
jego posiadaniu – kolejny właściciel.
|
|
Jeżeli kupujący wiedział o
wadzie w momencie wydania rzeczy, wówczas odpowiedzialność z tytułu rękojmi
jest wyłączona.
|
Jeżeli kupujący wiedział o wadzie w momencie wydania
rzeczy, wówczas odpowiedzialność z tytułu gwarancji nie jest wyłączona
|
Żądania kupującego z tytułu
rękojmi:
Jeżeli sprzedawca niezwłocznie
i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną
od wad albo wadę usunie, kupujący nie może odstąpić od umowy ani złożyć
oświadczenia o obniżeniu ceny, chyba że rzecz była już wymieniona lub
naprawiana przez sprzedawcę.
Jeżeli sprzedawca nie uczynił
zadość obowiązkowi wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady,
kupujący może:
|
Treść dokumentu gwarancyjnego przesądza o tym jakie roszczenia z tytułu
gwarancji przysługują kupującemu – jeżeli gwarancja określa, że kupującemu
przysługuje tylko żądanie o usunięcie wady fizycznej rzeczy, wówczas nawet
wiele nieudolnych napraw nie prowadzi do pojawienia się po stronie kupującego
roszczenia o dostarczenie rzeczy nowej, wolnej od wad.
|
Sprzedawca może odmówić zadośćuczynienia
żądaniu kupującego, jeżeli doprowadzenie do zgodności z umową rzeczy wadliwej
w sposób wybrany przez kupującego jest niemożliwe albo w porównaniu z drugim
możliwym sposobem doprowadzenia do zgodności z umową wymagałoby nadmiernych
kosztów.
|
O sposobie zaspokojenia interesu kupującego decyduje
gwarant, niezależnie od żądania skierowanego przez kupującego
|
Brak usunięcia wady à
możliwość odstąpienia od umowy lub złożenia oświadczenia o obniżeniu ceny
|
Brak usunięcia wady è
odpowiedzialność odszkodowawcza gwaranta 471 KC
|
Wygaśnięcie uprawnień z
tytułu rękojmi następuje na skutek upływu terminów do zgłoszenia stosownych
roszczeń.
|
Okoliczności skutkujące wygaśnięciem gwarancji mogą
zostać określone w dokumencie gwarancyjnym : wykorzystywanie rzeczy
niezgodnie z jej przeznaczeniem, naruszenie naklejek zabezpieczających,
podjęcie próby samodzielnej naprawy bądź w serwisie nieautoryzowanym,
niedokonanie przeglądów gwarancyjnych w określonym terminie.
|
Odpowiedzialność z tytułu
rękojmi znajduje zastosowanie nie tylko do umowy sprzedaży, ale także do
umowy dostawy (609 KC), umowy o dzieło (638 KC) oraz umowy na roboty
budowlane (656 KC)
|
Odpowiedzialność z tytułu gwarancji jakości ponosi ten kto takowej
gwarancji udzielił, niezależnie czy jest to umowa sprzedaży, umowa dostawy,
umowa o dzieło czy umowa o roboty budowlane
|
Standardowo gwarancja obejmuje wady wynikłe z przyczyn
tkwiących w rzeczy. Na podstawie dokumentu gwarancyjnego, gwarancja może
obejmować ponadto wady spowodowane
okolicznościami „zewnętrznymi"
|
|
Jeżeli rzecz wadliwa została wymieniona na rzecz nową, wolną od wad lub
dokonano istotnych napraw rzeczy, termin gwarancji biegnie od nowa
|
Kilka przepisów z Kodeksu Cywilnego:
Art. 471. Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody
wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że
niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które
dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Art. 609. Dostawca ponosi odpowiedzialność z tytułu
rękojmi za wady fizyczne dostarczonych rzeczy także w tym wypadku, gdy
wytworzenie rzeczy nastąpiło w sposób określony przez odbiorcę lub według
dostarczonej przez niego dokumentacji technologicznej, chyba że dostawca, mimo
zachowania należytej staranności, nie mógł wykryć wadliwości sposobu produkcji
lub dokumentacji technologicznej albo że odbiorca, mimo zwrócenia przez
dostawcę uwagi na powyższe wadliwości, obstawał przy podanym przez siebie
sposobie produkcji lub dokumentacji technologicznej.
Art. 638. § 1. Do odpowiedzialności za wady
dzieła stosuje się odpowiednio przepisy o rękojmi przy sprzedaży.
Odpowiedzialność przyjmującego zamówienie jest wyłączona, jeżeli wada dzieła
powstała z przyczyny tkwiącej w materiale dostarczonym przez zamawiającego.
§ 2. Jeżeli
zamawiającemu udzielono gwarancji na wykonane dzieło, przepisy o gwarancji przy
sprzedaży stosuje się odpowiednio.
Art. 656. § 1. Do skutków opóźnienia się przez
wykonawcę z rozpoczęciem robót lub wykończeniem obiektu albo wykonywania przez
wykonawcę robót w sposób wadliwy lub sprzeczny z umową, do rękojmi za wady
wykonanego obiektu, jak również do uprawnienia inwestora do odstąpienia od
umowy przed ukończeniem obiektu stosuje się odpowiednio przepisy o umowie o
dzieło.
Świetnie napisane. Pozdrawiam serdecznie.
OdpowiedzUsuń