Wykluczenie Wykonawcy z postępowania o udzielenie zamówienia

Zamawiający, w trakcie badania i oceny ofert, sprawdza zdolność podmiotową Wykonawcy do realizacji przedmiotu zamówienia. Zamawiający musi być bowiem pewien, że podmiot któremu zostanie powierzona realizacja zamówienia, będzie w stanie zrealizować je w sposób należyty – Wykonawca musi dawać rękojmię należytej realizacji zamówienia.

Ustawa zawiera zamknięty katalog przesłanek skutkujących wykluczeniem Wykonawcy z postępowania, co oznacza, że w przypadku zaistnienia jednej z przesłanek, Zamawiający jest zobowiązany do wykluczenia Wykonawcy z postępowania.
Zamawiający precyzuje jakie cechy podmiotowe będą przedmiotem badania sytuacji podmiotowej Wykonawcy w SIWZ oraz w ogłoszeniu o zamówieniu. Zgodnie z rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 lutego 2013 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane, Zamawiający jest związany ograniczonym katalogiem dokumentów jakich przedłożenia może żądać od Wykonawcy, celem wykazania iż nie podlega on wykluczeniu z postępowania.
Zamawiający wskazuje jakie dokumenty muszą zostać załączone do oferty, przy czym:
  • W postępowaniach prowadzonych w procedurze uproszczonej (krajowej) ma prawo żądać przedstawienia przez Wykonawców dokumentów potwierdzających spełnienie warunków udziału w postępowaniu oraz dokumentów potwierdzających, brak podstaw do wykluczenia ( zgodnie z art. ….)
  • W postępowaniach prowadzonych w procedurze podstawowej (unijnej), Zamawiający ma obowiązek żądać przedłożenia ww. dokumentów.
Każdorazowo Zamawiający żąda przedłożenia przez Wykonawcę oświadczenia o braku podstaw do wykluczenia.

 Zgodnie z art. 24 ustawy Pzp, z postępowania o udzielenie zamówienia wyklucza się:
1)  (uchylony); wykonawców, którzy wyrządzili szkodę, nie wykonując zamówienia lub wykonując je nienależycie, lub zostali zobowiązani do zapłaty kary umownej, jeżeli szkoda ta lub obowiązek zapłaty kary umownej wynosiły nie mniej niż 5% wartości realizowanego zamówienia i zostały stwierdzone orzeczeniem sądu, które uprawomocniło się w okresie 3 lat przed wszczęciem postępowania;
1a) (uchylony); wykonawców, z którymi dany zamawiający rozwiązał albo wypowiedział umowę w sprawie zamówienia publicznego albo odstąpił od umowy w sprawie zamówienia publicznego, z powodu okoliczności, za które wykonawca ponosi odpowiedzialność, jeżeli rozwiązanie albo wypowiedzenie umowy albo odstąpienie od niej nastąpiło w okresie 3 lat przed wszczęciem postępowania, a wartość niezrealizowanego zamówienia wyniosła co najmniej 5% wartości umowy;

2)   wykonawców, w stosunku do których otwarto likwidację lub których upadłość ogłoszono, z wyjątkiem wykonawców, którzy po ogłoszeniu upadłości zawarli układ zatwierdzony prawomocnym postanowieniem sądu, jeżeli układ nie przewiduje zaspokojenia wierzycieli przez likwidację majątku upadłego;

Jeżeli Wykonawca kończy swój „byt prawny” wówczas bezzasadne jest udzielanie mu zamówienia publicznego.
Zgodnie z art. 10 i art. 11 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 1112 z późn. zm.) upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny, tj. nie wykonuje wymagalnych zobowiązań pieniężnych.
Rodzaje upadłości:
  • Upadłość likwidacyjna – ma na celu sprzedaż majątku niewypłacalnego przedsiębiorcy i zaspokojenie roszczeń wierzycieli. Jest to upadłość z likwidacją majątku upadłego. Syndyk przeprowadza likwidację masy upadłości, przejmuje przed tym majątek, zabezpiecza go, przygotowuje spis inwentarza. Syndyk sprzedaje przedsiębiorstwo w całości albo w częściach, dodatkowo zarządza wierzytelnościami upadłego – ściąga długi. Taka upadłość powoduje wykluczenie z postępowania.
  • Upadłość mająca na celu zawarcie układu – ma na celu kontynuację działalności przedsiębiorcy i zawarcie układu z wierzycielami. To sąd ogłasza upadłość z możliwością zawarcia układu. Upadły albo zarządca przedstawiają propozycje układowe, tj. propozycje jak dokonać restrukturyzacji zobowiązań upadłego. Nie powoduje wykluczenia z postępowania.
Zamawiający nie ma prawa wykluczyć z postępowania Wykonawcę wobec, którego ogłoszono upadłość z możliwością zawarcia układu, układ taki został potwierdzony prawomocnym postanowieniem sądu oraz wierzytelności nie zostaną pokryte z majątku upadłego.
Dokumenty przedkładane na potwierdzenie braku podstaw do wykluczenia na podstawie opisywanej przesłanki to:
1) aktualny odpis z właściwego rejestru lub z centralnej ewidencji i informacji o działalności gospodarczej, jeżeli odrębne przepisy wymagają wpisu do rejestru lub ewidencji, w celu wykazania braku podstaw do wykluczenia zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 2, wystawiony nie wcześniej niż 6 miesięcy przed upływem terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia albo składania ofert;
2) jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - dokument wystawiony w kraju, w którym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania, potwierdzający, że nie otwarto jego likwidacji ani nie ogłoszono upadłości, wystawiony nie wcześniej niż 6 miesięcy przed upływem terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia albo składania ofert (jeżeli w kraju miejsca zamieszkania osoby lub w kraju, w którym wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania, nie wydaje się tych dokumentów, zastępuje się je dokumentem zawierającym oświadczenie, w którym określa się także osoby uprawnione do reprezentacji wykonawcy, złożone przed właściwym organem sądowym, administracyjnym albo organem samorządu zawodowego lub gospodarczego odpowiednio kraju miejsca zamieszkania osoby lub kraju, w którym wykonawca ma siedzibę bądź miejsce zamieszkania, lub przed notariuszem).
3) oświadczenie o braku podstaw do wykluczenia
Zgodnie z § 9 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 27 grudnia 2011 r. w sprawie ustroju i organizacji Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego oraz trybu i sposobu udzielania informacji z Krajowego Rejestru Sądowego i wydawania kopii dokumentów z katalogu, a także struktury udostępniania informacji o podmiotach wpisanych do rejestru oraz cech wydruków umożliwiających ich weryfikację z danymi w Rejestrze.
1. Centralna Informacja zgodnie z art. 4 ust. 4aa ustawy udostępnia informacje, których treść odpowiada odpisowi aktualnemu, w celu samodzielnego pobrania ich wydruku komputerowego.
2. Pobrany samodzielnie wydruk komputerowy aktualnych informacji o podmiocie umożliwia jego weryfikację z danymi zawartymi w rejestrze, jeżeli posiada następujące cechy:
1) adres strony internetowej, na której zamieszczone są aktualne informacje o podmiotach wpisanych do Krajowego Rejestru Sądowego;
2)         formę graficzną zgodną z załącznikami nr 12 i 13 do rozporządzenia;
3)         identyfikator wydruku.

Zgodnie z powyższym, Wykonawca ma prawo złożenia wydruku komputerowego odpisu z KRS. Jeżeli wydruk posiada cechy określone powyżej, wówczas posiada cechy dokumentu urzędowego. Wykonawca nie ma obowiązku poświadczać wydruku za zgodność z oryginałem.

Na Zamawiającym spoczywa obowiązek zbadania czy dokument przedłożony przez Wykonawcę posiada wszystkie cechy dokumentu – zgodnie z art. 4 ust. 4aa ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U.2013.1203 j.t.) w brzmieniu „Pobrane samodzielnie wydruki komputerowe aktualnych informacji o podmiotach wpisanych do Rejestru mają moc zrównaną z mocą dokumentów wydawanych przez Centralną Informację, o których mowa w ust. 3, jeżeli posiadają cechy umożliwiające ich weryfikację z danymi zawartymi w Rejestrze”.
Jeżeli natomiast, Wykonawca uzyska dokument elektroniczny z Centralnej Informacji KRS w formie PDF i opatrzonych bezpiecznym podpisem elektronicznym, wówczas do wydruku takiego dokumentu dołącza się oświadczenie o zgodności wydruku z dokumentem elektronicznym na podstawie art. 4 ust. 3 ustawy o KRS w zw. z § 9 ust. 1 wskazanego niżej rozporządzenia: 
Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U.2013.1203 j.t.) 
Art. 4. 1. Minister Sprawiedliwości utworzy Centralną Informację Krajowego Rejestru Sądowego, zwaną dalej "Centralną Informacją", z oddziałami przy sądach rejestrowych.
2. Zadaniem Centralnej Informacji jest:
1)   prowadzenie zbioru informacji Rejestru oraz elektronicznego katalogu dokumentów spółek, zwanego dalej "katalogiem";
2)   udzielanie informacji z Rejestru oraz przechowywanie i udostępnianie kopii dokumentów z katalogu;
3)   utworzenie i eksploatacja połączeń Rejestru i katalogu w systemie informatycznym.
3. Centralna Informacja wydaje odpisy, wyciągi i zaświadczenia oraz udziela informacji z Rejestru, które mają moc dokumentów urzędowych, jeżeli zostały wydane w postaci papierowej lub elektronicznej.
Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie warunków organizacyjno-technicznych dotyczących form wniosków i dokumentów oraz ich składania drogą elektroniczną do sądów rejestrowych i Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego oraz sposobu posługiwania się dokumentami wydanymi w postaci elektronicznej (Dz.U.2011.299.1773) 
§ 9. 1. Odpisy, wyciągi, zaświadczenia i informacje oraz kopie dokumentów z katalogu uzyskane zgodnie z § 6 i 7 są wykorzystywane w postaci elektronicznej, jeżeli możliwe jest posłużenie się dokumentem elektronicznym we właściwym postępowaniu.
2. Jeżeli we właściwym postępowaniu nie ma możliwości wykorzystania dokumentów, o których mowa w ust. 1, w postaci elektronicznej, mogą one być wykorzystane w tym postępowaniu w formie wydruku przez podmioty, które je uzyskały w postaci elektronicznej.
3. W przypadku, o którym mowa w ust. 2, osoba przedkładająca wydruk dołącza do niego oświadczenie o zgodności wydruku z otrzymanym dokumentem elektronicznym.
Taki dokument może zostać złożony również w postaci elektronicznej jeżeli postępowanie przewiduje składanie dokumentów w takiej formie.

Natomiast jeśli chodzi o zaświadczenia z centralnej ewidencji i informacji o działalności gospodarczej (CEIDG), dokument pobrany i wydrukowany ze strony internetowej jest traktowany jako oryginalny i również nie wymaga poświadczenia przez Wykonawcę za zgodność z oryginałem.

Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U.2013.672 j.t.)
Art. 38. 1. Dane i informacje udostępniane przez CEIDG są jawne. Każdy ma prawo dostępu do danych i informacji udostępnianych przez CEIDG.
2. Dane i informacje, o których mowa w art. 37 ust. 1 i 2, są udostępniane na stronie internetowej CEIDG.
3. (uchylony).
4. Zaświadczenia o wpisie w CEIDG dotyczące przedsiębiorców będących osobami fizycznymi w zakresie jawnych danych, o których mowa w art. 25 ust. 1, mają formę dokumentu elektronicznego albo wydruku ze strony internetowej CEIDG.
5. Organy administracji publicznej nie mogą domagać się od przedsiębiorców okazywania, przekazywania lub załączania do wniosków zaświadczeń o wpisie w CEIDG.

3)   wykonawców, którzy zalegają z uiszczeniem podatków, opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, z wyjątkiem przypadków gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie, rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu;

Zgodnie z art. 6 ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (j.t. Dz. U. z 2012 r. poz.749 z późn. zm.), podatkiem jest publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej.
Zgodnie z art. 3 ust. 3 ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (j.t. Dz. U. z 2012 r. poz.749 z późn. zm.), za podatki uznaje się również:
a)  zaliczki na podatki,
b)  raty podatków, jeżeli przepisy prawa podatkowego przewidują płatność podatku w ratach,
c)  opłaty oraz niepodatkowe należności budżetowe;
Zgodnie z art. 51 ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (j.t. Dz. U. z 2012 r. poz.749 z późn. zm.), zaległością podatkową jest podatek niezapłacony w terminie płatności,
a także niezapłacona w terminie płatności zaliczka na podatek, w tym również zaliczka, o której mowa w art. 23a lub ratę podatku.
Ubezpieczenia społeczne to: (art. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r.o systemie ubezpieczeń społecznych - Dz.U.2013.1442 j.t. )
  • ubezpieczenie emerytalne;
  • ubezpieczenia rentowe;
  • ubezpieczenie w razie choroby i macierzyństwa, zwane dalej "ubezpieczeniem chorobowym";
  • ubezpieczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, zwane dalej "ubezpieczeniem wypadkowym".
Zaświadczenie o niezaleganiu w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne wydawane jest na wniosek płatnika składek przez właściwą dla miejsca prowadzenia działalności Terenową Jednostkę Organizacyjną ZUS.
Dla podmiotów, które nie są płatnikami składek, organem do wydawania zaświadczenia stwierdzającego, że podmiot nie figuruje w Centralnym Rejestrze Płatników, jest:
  • W przypadku podmiotu, który nie ma siedziby w Polsce - I Oddział ZUS w Warszawie,
  • W przypadku podmiotu, który ma siedzibę w Polsce - właściwa, z uwagi na miejsce siedziby w Polsce Terenowa Jednostka Organizacyjna ZUS.
Zaświadczenie o niezaleganiu w opłacaniu składek potwierdza, że na dzień wydania zaświadczenia płatnik nie zalega z opłacaniem składek. Płatnik składek korzystający z ulg w postaci np. odroczenia płatności, może uzyskać zaświadczenie o niezaleganiu z opłacaniem składek jeżeli w terminie wynikającym z umowy w sprawie ulgi, wykonuje swoje zobowiązania.
Zgodnie z art. 2 pkt 11 ustawy Pzp, Wykonawcą jest osoba fizyczna, osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która ubiega się o udzielenie zamówienia publicznego, złożyła ofertę lub zawarła umowę w sprawie zamówienia publicznego;
Wykonawcą jest zatem:
  • Osoba fizyczna
  • Osoba prawna
  • Jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, i tu
Jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną - spółka jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna
Spółka cywilna nie tworzy nowych struktur organizacyjnych, jest jedynie stosunkiem zobowiązaniowym wspólników, którzy ją tworzą. Spółka cywilna nie posiada nie tylko osobowości prawnej ale również zdolności prawnej. W konsekwencji nie jest Wykonawcą w rozumieniu art. 2 pkt 11 ustawy Pzp. Wspólnicy spółki cywilnej biorą udział w postępowaniu jako Wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia publicznego na podstawie art. 23 ustawy Pzp.
Art. 23. 1. Wykonawcy mogą wspólnie ubiegać się o udzielenie zamówienia.
2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, wykonawcy ustanawiają pełnomocnika do reprezentowania ich w postępowaniu o udzielenie zamówienia albo reprezentowania w postępowaniu i zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego.
3. Przepisy dotyczące wykonawcy stosuje się odpowiednio do wykonawców, o których mowa w ust. 1.
4. Jeżeli oferta wykonawców, o których mowa w ust. 1, została wybrana, zamawiający może żądać przed zawarciem umowy w sprawie zamówienia publicznego umowy regulującej współpracę tych wykonawców.
Status Wykonawcy przysługuje wszystkim, którzy ubiegają się o udzielenie zamówienia, aż do momentu upływu terminu składania ofert – wówczas status Wykonawcy przysługuje tym którzy oferty w postępowaniu złożyli. W postępowaniu prowadzonym  trybie z wolnej ręki status Wykonawcy przysługuje temu z kim została podpisana umowa w sprawie zamówienia publicznego. 
Za ubieganie się o udzielenie zamówienia należy uznać każdą czynność zmierzającą do wzięcia udziału w postępowaniu, choćby nie była zakończona złożeniem oferty: zadanie pytania Zamawiającemu, pobranie SIWZ etc.

Spółka cywilna:

-Obowiązek uiszczania należności z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych ciąży na wspólnikach spółki cywilnej,
-Spółka jako organizacja wspólników ma podmiotowość prawnopodatkową w zakresie stosowania ustawy o o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym,
Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 września 2005 r., o sygnaturze I FSK 412/05 „Na gruncie podatku od towarów i usług podmiotowość prawnopodatkową przyznaje się spółce osobowej jako organizacji wspólników, a nie samym wspólnikom, tym samym wszelkie obowiązki i uprawnienia podatników wynikające z ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym odnoszą się do tych spółek, a nie bezpośrednio do ich wspólników”.
-aktualne zaświadczenie właściwego naczelnika urzędu skarbowego, potwierdzające, że Wykonawca nie zalega z opłacaniem podatków powinno dotyczyć każdego z wspólników z osobna jak i spółki jako organizacji wspólników.
-aktualne zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego, że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenia zdrowotne i społeczne, jest składane wówczas gdy: spółka cywilna zatrudnia pracowników, w związku z czym odprowadza składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne pracowników lub z tytułu umów cywilnoprawnych oraz gdy spółka odprowadza ww. składki w odniesieniu do wspólników spółki.

Jeżeli Wykonawca składa dokument wystawiony przez właściwy organ ( oddział ZUS) z adnotacją, że Wykonawca nie figuruje w Komputerowym Systemie Informatycznym ZUS jako płatnik składek, wówczas nie ma podstaw do kwestionowania stanowiska wyrażonego w dokumencie urzędowym. Jeżeli zatem podmiot nie figuruje w systemie informatycznym ZUS, wówczas nie ma możliwości ażeby zalegał z opłacaniem składek.

Zgodnie z wyrokiem KIO z dnia 15 października 2012 r., o sygnaturze KIO 2092/12 „Izba nie jest uprawniona do kwestionowania stanowiska wyrażonego w dokumencie urzędowym, wystawionym przez właściwy organ, który stwierdził, że wykonawca nie figuruje w Komputerowym Systemie Informatycznym ZUS jako płatnik składek. Oznacza to, że nie może w tym systemie figurować jako dłużnik wobec ZUS w zakresie opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne”.
Dokumenty na potwierdzenie braku podstaw do wykluczenia:
1) aktualnego zaświadczenia właściwego naczelnika urzędu skarbowego potwierdzającego, że wykonawca nie zalega z opłacaniem podatków, lub zaświadczenia, że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia albo składania ofert;
2) aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego, że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenia zdrowotne i społeczne, lub potwierdzenia, że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia albo składania ofert;
3) Jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zamiast dokumentów ww. składa dokument lub dokumenty wystawione w kraju, w którym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania, potwierdzające odpowiednio, że nie zalega z uiszczaniem podatków, opłat, składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu, wystawiony nie wcześniej niż 3 miesięcy przed upływem terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia albo składania ofert (jeżeli w kraju miejsca zamieszkania osoby lub w kraju, w którym wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania, nie wydaje się tych dokumentów, zastępuje się je dokumentem zawierającym oświadczenie, w którym określa się także osoby uprawnione do reprezentacji wykonawcy, złożone przed właściwym organem sądowym, administracyjnym albo organem samorządu zawodowego lub gospodarczego odpowiednio kraju miejsca zamieszkania osoby lub kraju, w którym wykonawca ma siedzibę bądź miejsce zamieszkania, lub przed notariuszem).
4) oświadczenie o braku podstaw do wykluczenia
Zgodnie z wyrokiem KIO z dnia 2 maja 2012 r., o sygnaturze KIO 793/12 „W ocenie Izby odwołujący nie wykazał zatem, że w Republice Włoskiej nie istnieje możliwość uzyskania odpowiednika polskiego dokumentu potwierdzającego niezaleganie z uiszczeniem podatków. W świetle powyższego należało stwierdzić, że wobec wydawania w Republice Włoskiej odpowiednika polskiego dokumentu potwierdzającego niezaleganie z uiszczaniem podatków i możliwości uzyskania takiego zaświadczenia, dokument taki odwołujący obowiązany był złożyć wraz z ofertą. Możliwość złożenia oświadczenia sporządzonego przed notariuszem ograniczona jest wyłącznie do przypadku, gdy w kraju miejsca zamieszkania lub siedziby nie wydaje się stosownych dokumentów”.
Zamawiający żąda ich przedłożenia w postępowaniu prowadzonym w procedurze podstawowej lub może żądać, jeżeli postępowanie prowadzone jest w procedurze uproszczonej.

4)   osoby fizyczne, które prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamówienia, przestępstwo przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową, przestępstwo przeciwko środowisku, przestępstwo przekupstwa, przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych, a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego;5)   spółki jawne, których wspólnika prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamówienia, przestępstwo przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową, przestępstwo przeciwko środowisku, przestępstwo przekupstwa, przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych, a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego;6)   spółki partnerskie, których partnera lub członka zarządu prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamówienia, przestępstwo przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową, przestępstwo przeciwko środowisku, przestępstwo przekupstwa, przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych, a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego;7)   spółki komandytowe oraz spółki komandytowo-akcyjne, których komplementariusza prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamówienia, przestępstwo przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową, przestępstwo przeciwko środowisku, przestępstwo przekupstwa, przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych, a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego;8)   osoby prawne, których urzędującego członka organu zarządzającego prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamówienia, przestępstwo przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową, przestępstwo przeciwko środowisku, przestępstwo przekupstwa, przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych, a także za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego;

Przesłanki z art. 24 ust. 1 pkt 4-8 nakazują wykluczyć z postępowania, w przypadku:
  • osoby fizyczne
  • spółki jawnej - wspólników,
  • spółki partnerskiej - partnerów lub członków zarządu,
  • spółki komandytowej i komandytowo-akcyjnej - komplementariuszy,
  • osób prawnych - członków zarządu, a w przypadku osób fizycznych - te osoby
Jeżeli zostały prawomocnie skazane za następujące przestępstwa:
  • przestępstwo w związku z postępowaniem o udzielenie zamówienia,
  • przestępstwo przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową,
  • przestępstwo przeciwko środowisku,
  • przestępstwo przekupstwa,
  • przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu,
  • inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych,
  • przestępstwo skarbowe (nie wykroczenie skarbowe),
  • przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego.
Konsekwencji w postaci wykluczenia nie powoduje ani przygotowanie do popełnienia wskazanych wyżej przestępstw, ani usiłowanie ich popełnienia. Wykluczeniem skutkuje jedynie popełnienie ww. przestępstw.
Dokumenty na potwierdzenie braku podstaw do wykluczenia:
1) aktualna informacji z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie określonym w art. 24 ust. 1 pkt 4-8 ustawy, wystawionej nie wcześniej niż 6 miesięcy przed upływem terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia albo składania ofert;
2) Jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zamiast dokumentów wskazanych wyżej składa zaświadczenie właściwego organu sądowego lub administracyjnego miejsca zamieszkania albo zamieszkania osoby, której dokumenty dotyczą, w zakresie określonym w art. 24 ust. 1 pkt 4-8,10 i 11 ustawy, wystawione nie wcześniej niż 6 miesięcy przed upływem terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia albo składania ofert (jeżeli w kraju miejsca zamieszkania osoby lub w kraju, w którym wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania, nie wydaje się tych dokumentów, zastępuje się je dokumentem zawierającym oświadczenie, w którym określa się także osoby uprawnione do reprezentacji wykonawcy, złożone przed właściwym organem sądowym, administracyjnym albo organem samorządu zawodowego lub gospodarczego odpowiednio kraju miejsca zamieszkania osoby lub kraju, w którym wykonawca ma siedzibę bądź miejsce zamieszkania, lub przed notariuszem).
3) oświadczenie o braku podstaw do wykluczenia
4) Jeżeli Wykonawca ma siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a odpowiednio wspólnik, partner, członek zarządu, komplementariusz mają miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wykonawca składa w odniesieniu do nich:
 -zaświadczenie właściwego organu sądowego albo administracyjnego miejsca zamieszkania, dotyczące niekaralności tych osób w zakresie określonym w art. 24 ust. 1 pkt 5-8 ustawy, wystawione nie wcześniej niż 6 miesięcy przed upływem terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia albo składania ofert, z tym że w przypadku gdy w miejscu zamieszkania tych osób nie wydaje się takich zaświadczeń - zastępuje się je dokumentem zawierającym oświadczenie złożone przed właściwym organem sądowym, administracyjnym albo organem samorządu zawodowego lub gospodarczego miejsca zamieszkania tych osób lub przed notariuszem.

9)   podmioty zbiorowe, wobec których sąd orzekł zakaz ubiegania się o zamówienia na podstawie przepisów o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary;

Na podstawie ww. przepisu, wykluczeniu mogą podlegać jedynie podmioty zbiorowe, tj. jedynie podmioty zbiorowe mają obowiązek przedkładania dokumentów wskazanych w zakresie art. 24 ust. 1 pkt 9.
Podmiotem zbiorowym w rozumieniu ustawy z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary – art. 2 (tj. Dz.U. 2014 poz. 1417):
  • osoba prawna oraz jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną, z wyłączeniem Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego i ich związków,
  • spółka handlowa z udziałem Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub związku takich jednostek,
  • spółka kapitałowa w organizacji,
  • podmiot w stanie likwidacji,
  • przedsiębiorca niebędący osobą fizyczną,
  • zagraniczna jednostka organizacyjna.
Zgodnie z powyższą definicją podmiotem zbiorowym nie jest spółka cywilna.
W przypadku popełnienia następujących przestępstw przez osoby reprezentujące podmiot zbiorowy, osoby działające w imieniu podmiotu zbiorowego na podstawie upoważnienia, przedsiębiorców bezpośrednio współdziałających z podmiotem zbiorowym przy realizacji celu prawnie dopuszczalnego:
  • niektórych typów przestępstw przeciwko obrotowi gospodarczemu,
  • niektórych typów przestępstw przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi,
  • łapownictwa i płatnej protekcji,
  • niektórych typów przestępstw przeciwko ochronie informacji,
  • niektórych typów przestępstw przeciwko wiarygodności dokumentów,
  • niektórych typów przestępstw przeciwko mieniu,
  • niektórych typów przestępstw przeciwko wolności seksualnej i obyczajności,
  • niektórych typów przestępstw przeciwko środowisku,
  • niektórych typów przestępstw przeciwko porządkowi publicznemu,
  • niektórych typów przestępstw stanowiących czyn nieuczciwej konkurencji,
  • niektórych typów przestępstw przeciwko własności intelektualnej,
  • niektórych typów przestępstw o charakterze terrorystycznym,
  • a także niektórych typów przestępstw skarbowych.
Sąd może orzec zakaz ubiegania się o zamówienie publiczne przez okres od roku do 5 lat.
Zgodnie z powyższą definicją podmiotem zbiorowym nie jest spółka cywilna:
Jeżeli wspólnikami spółki cywilnej są osoby fizyczne, wówczas nie mają obowiązku przedłożenia dokumentów na potwierdzenie braku podstaw do wykluczenia na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 9
Jeżeli wspólnikami spółki cywilnej nie są osoby fizyczne a inni przedsiębiorcy, zaliczani do definicji podmiotów zbiorowych, wówczas te podmiotu są zobowiązane do przedłożenia dokumentów na potwierdzenie braku podstaw do wykluczenia na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 9 ( gdyż spółka cywilna to stosunek zobowiązaniowy wspólników, którzy są traktowani w postępowaniu jako Wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia).
Dokumenty na potwierdzenie braku podstaw do wykluczenia:
1)   aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie określonym w art. 24 ust. 1 pkt 9 ustawy, wystawionej nie wcześniej niż 6 miesięcy przed upływem terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia albo składania ofert;
2) Jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zamiast dokumentów wskazanych wyżej składa dokument lub dokumenty wystawione w kraju, w którym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania, potwierdzające odpowiednio, że nie orzeczono wobec niego zakazu ubiegania się o zamówienie, wystawione nie wcześniej niż 6 miesięcy przed upływem terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia albo składania ofert (jeżeli w kraju miejsca zamieszkania osoby lub w kraju, w którym wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania, nie wydaje się tych dokumentów, zastępuje się je dokumentem zawierającym oświadczenie, w którym określa się także osoby uprawnione do reprezentacji wykonawcy, złożone przed właściwym organem sądowym, administracyjnym albo organem samorządu zawodowego lub gospodarczego odpowiednio kraju miejsca zamieszkania osoby lub kraju, w którym wykonawca ma siedzibę bądź miejsce zamieszkania, lub przed notariuszem).
3) oświadczenie o braku podstaw do wykluczenia
Dokumentów nie składa:
  • osoba fizyczna
  • spółka cywilna, której wspólnikami są jedynie osoby fizyczne

10)  wykonawców będących osobami fizycznymi, które prawomocnie skazano za przestępstwo, o którym mowa w art. 9 lub art. 10 ustawy z dnia 15 czerwca 2012 r. o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. poz. 769) - przez okres 1 roku od dnia uprawomocnienia się wyroku;11)  wykonawców będących spółką jawną, spółką partnerską, spółką komandytową, spółką komandytowo-akcyjną lub osobą prawną, których odpowiednio wspólnika, partnera, członka zarządu, komplementariusza lub urzędującego członka organu zarządzającego prawomocnie skazano za przestępstwo, o którym mowa w art. 9 lub art. 10 ustawy z dnia 15 czerwca 2012 r. o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - przez okres 1 roku od dnia uprawomocnienia się wyroku.

Wykonawca, powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi ma obowiązek:
  • żądania przedstawienia przez cudzoziemca przed rozpoczęciem pracy ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium RP
  • przechowywania przez cały okres wykonywania pracy przez cudzoziemca kopii dokumentu uprawniającego cudzoziemca do pobytu na terytorium RP
Ustawa z dnia 15 czerwca 2012 r. o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. poz. 769) ma na celu ograniczenie nielegalnego zatrudniania cudzoziemców na terytorium RP.
Przesłanki zastosowania:
  • Skazanie prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo
Art. 9. 1. Kto powierza, w tym samym czasie, wykonywanie pracy wielu cudzoziemcom przebywającym bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.
2. Tej samej karze podlega, kto powierza wykonywanie pracy małoletniemu cudzoziemcowi przebywającemu bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
3. Karze określonej w ust. 1 podlega, kto w związku prowadzoną działalnością gospodarczą uporczywie powierza wykonywanie pracy cudzoziemcowi przebywającemu bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 10. 1. Kto powierza wykonywanie pracy cudzoziemcowi przebywającemu bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w warunkach szczególnego wykorzystania, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
2. Tej samej karze podlega, kto powierza wykonywanie pracy cudzoziemcowi przebywającemu bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium RzeczypospolitejPolskiej, będącemu pokrzywdzonym przestępstwem określonym w art. 189a § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.3)).
3. Przez warunki szczególnego wykorzystania, o których mowa w ust. 1, rozumie się warunki pracy osoby lub osób, którym powierzono wykonywanie pracy z naruszeniem prawa, uchybiające godności człowieka i rażąco odmienne, w szczególności ze względu na płeć, w porównaniu z warunkami pracy osób, którym powierzono wykonywanie pracy zgodnie z prawem, wpływające zwłaszcza na zdrowie lub bezpieczeństwo osób wykonujących pracę.
  • Wykluczeniu podlegają:
    • osoby fizyczne
    • spółki jawnej - wspólników,
    • spółki partnerskiej - partnerów lub członków zarządu,
    • spółki komandytowej i komandytowo-akcyjnej - komplementariuszy,
    • osób prawnych - członków zarządu,
    • nie upłynął rok od dnia uprawomocnienia się wyroku skazującego za przestępstwo, o którym mowa powyżej.
Dokumenty na potwierdzenie braku podstaw do wykluczenia:
1)   w przypadku zamówień innych niż zamówienia, o których mowa w art. 131a ust. 1 i art. 132 ust. 1 ustawy, aktualnej informacji z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie określonym wart. 24 ust. 1 pkt 10 i 11 ustawy, wystawionej nie wcześniej niż 6 miesięcy przed upływem terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia albo składania ofert.
2) Jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zamiast dokumentów wskazanych wyżej składa zaświadczenie właściwego organu sądowego lub administracyjnego miejsca zamieszkania albo zamieszkania osoby, której dokumenty dotyczą, w zakresie określonym w art. 24 ust. 1 pkt 4-8,10 i 11 ustawy, wystawione nie wcześniej niż 6 miesięcy przed upływem terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia albo składania ofert (jeżeli w kraju miejsca zamieszkania osoby lub w kraju, w którym wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania, nie wydaje się tych dokumentów, zastępuje się je dokumentem zawierającym oświadczenie, w którym określa się także osoby uprawnione do reprezentacji wykonawcy, złożone przed właściwym organem sądowym, administracyjnym albo organem samorządu zawodowego lub gospodarczego odpowiednio kraju miejsca zamieszkania osoby lub kraju, w którym wykonawca ma siedzibę bądź miejsce zamieszkania, lub przed notariuszem).
3) oświadczenie o braku podstaw do wykluczenia
4) Jeżeli Wykonawca ma siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a odpowiednio wspólnik, partner, członek zarządu, komplementariusz mają miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wykonawca składa w odniesieniu do nich:
 -zaświadczenie właściwego organu sądowego albo administracyjnego miejsca zamieszkania, dotyczące niekaralności tych osób w zakresie określonym w art. 24 ust 1 pkt 10 i 11 ustawy, wystawione nie wcześniej niż 6 miesięcy przed upływem terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia albo składania ofert, z tym że w przypadku gdy w miejscu zamieszkania tych osób nie wydaje się takich zaświadczeń - zastępuje się je dokumentem zawierającym oświadczenie złożone przed właściwym organem sądowym, administracyjnym albo organem samorządu zawodowego lub gospodarczego miejsca zamieszkania tych osób lub przed notariuszem.

12)   wykonywali bezpośrednio czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania, z wyłączeniem czynności wykonywanych podczas dialogu technicznego, o którym mowa w art. 31a ust. 1, lub posługiwali się w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności, chyba że udział tych wykonawców w postępowaniu nie utrudni uczciwej konkurencji; przepisu nie stosuje się do wykonawców, którym udziela się zamówienia na podstawie art. 62 ust. 1 pkt 2 lub art. 67 ust. 1 pkt 1 i 2;

Z postępowania wyklucza się Wykonawców, którzy wykonywali bezpośrednio czynności związane z przygotowaniem postępowania, lub posługiwali się przy sporządzeniu oferty osobami, które podejmowały takie czynności, z wyłączeniem:
  • podejmowania czynności podczas dialogu technicznego,
  • podejmowania czynności, które nie utrudniają uczciwej konkurencji. Dla ustalenia czy została naruszona zasada uczciwej konkurencji istotne jest to, jaki zakres informacji otrzymał Wykonawca lub osoba, która się posługuje przy sporządzeniu oferty podczas podejmowania czynności przygotowawczych. Sam fakt uczestniczenia w takich czynnościach w sposób bezpośredni nie przesądza o uprzywilejowaniu jednego Wykonawcy względem innych.
Zgodnie z wyrokiem KIO z dnia 6 czerwca 2011 r., o sygnaturze KIO 1108/11 „Dla ustalenia wystąpienia naruszenia konkurencji istotne znaczenie ma zakres informacji pozyskanych przez wykonawcę, a także stopień trudności przygotowania oferty (…)Element bezpośredniości odnosi się bowiem nie do udziału we wszczętym przez Zamawiającego postępowaniu, ale do czynności przygotowawczych, wstępnych, które nie muszą mieć charakteru sformalizowanego i nie zawsze prowadzą do takiego wszczęcia. O zaistnieniu tej przesłanki decyduje natomiast bezpośrednie, to jest bez wprowadzania istotnych zmian, faktyczne wykorzystanie przez zamawiającego rezultatów prac wykonawcy w toku przygotowywania postępowania, a więc powiązania natury faktycznej. Nie jest natomiast konieczne, aby tego typu powiązania pomiędzy zamawiającym a wykonawcą miały źródło w jakimkolwiek stosunku prawnym bezpośrednio ich łączącym przed wszczęciem postępowania. Na takie rozumienie przesłanki bezpośredniego udziału wykonawcy w przygotowaniu postępowania wskazują również orzeczenia przywołane w odwołaniu", oraz
Zgodnie z wyrokiem KIO z dnia 25 marca 2011 r., o sygnaturze KIO 520/11, „Jako przykład okoliczności, utrudniających uczciwą konkurencję można wskazać wiedzę pozyskaną w trakcie przygotowania postępowania, czy też pozyskanie dodatkowych informacji o okolicznościach związanych z realizacją zamówienia. Okoliczności te mogą zapewniać przewagę wykonawcy nad pozostałymi uczestnikami postępowania. Przewaga ta może się wyrażać w możliwości szybszego i precyzyjniejszego przygotowania wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu czy oferty. Zakłócenie uczciwej konkurencji polegać może również na możliwości dokonania głębszej analizy inwestycji, zminimalizowania ryzyk i zaoferowania niższej ceny. Istotny jest zatem zakres informacji pozyskanych przez wykonawcę w toku przygotowywania postępowania i niedostępnych dla innych uczestników postępowania".
  • Wykonawców, którzy zostali zaproszeni do wzięcia udziału w postępowaniu w wyniku wygrania konkursu, który przewidywał nagrodę w postaci zaproszenia do negocjacji bez ogłoszenia. Praca konkursowa, której autorem jest Wykonawca będzie stanowiła całość lub część opisu przedmiotu zamówienia.
  • Wykonawców, którzy zostali zaproszeni do wzięcia udziału w postępowaniu w wyniku wygrania konkursu, który przewidywał nagrodę w postaci zaproszenia do zamówienia z wolnej ręki. Praca konkursowa, której autorem jest Wykonawca będzie stanowiła całość lub część opisu przedmiotu zamówienia.
  • W trybie zamówienia z wolnej ręki, jeżeli dostawy, usługi lub roboty budowlane mogą być świadczone tylko przez jednego wykonawcę:
- z przyczyn technicznych o obiektywnym charakterze,
- z przyczyn związanych z ochroną praw wyłącznych, wynikających z odrębnych przepisów,
- w przypadku udzielania zamówienia w zakresie działalności twórczej lub artystycznej;
Instytucja dialogu technicznego została unormowana w przepisach 31a-31c ustawy Pzp.
Dialog techniczny służy prawidłowemu przygotowaniu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego tj. precyzyjnemu określeniu wymagań i oczekiwań Zamawiającego odnośnie przedmiotu zamówienia, odnalezieniu najbardziej efektywnych rozwiązań, szczególnie gdy przedmiot zamówienia jest na tyle innowacyjny, że Zamawiający nie podsiada wystarczająco szerokiej wiedzy, pozwalającej szczegółowo sprecyzować swoje wymagania.
Dyrektywa klasyczna 2004/18/WE w motywie 8 preambuły oraz dyrektywa 2004/17/WE w motywie 15 preambuły wprowadza regulację umożliwiającą współpracę między Zamawiającym a potencjalnymi Wykonawcami w przygotowywaniu specyfikacji technicznych przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Preambuła wskazuje, że przed rozpoczęciem procedury udzielania zamówienia instytucje zamawiające mogą, przy wykorzystaniu dialogu technicznego, poszukiwać lub korzystać z doradztwa, które może znaleźć zastosowanie w trakcie przygotowywania specyfikacji, pod warunkiem jednak, że takie doradztwo nie spowoduje ograniczenia konkurencji.
Cel dialogu techniczny:
Ukształtowanie opisu przedmiotu zamówienia, SIWZ, wzoru umowy w sposób zapewniający spełnienie przez zamawiane dostawy, usługi lub roboty budowlane najbardziej uzasadnionych wymagań i oczekiwań Zamawiającego. Dialog Zamawiającego z potencjalnymi Wykonawcami, którzy będą mogli ubiegać się o udzielenie zamówienia publicznego, ma umożliwić Zamawiającemu zapoznanie się z najlepszymi rozwiązaniami oferowanymi na rynku w zakresie najnowszych, innowacyjnych technologii, a tym samym ma umożliwić zidentyfikowanie najbardziej odpowiedniego rozwiązania dla Zamawiającego. Dialog służy również oszacowaniu wartości przedmiotu zamówienia, jeżeli z uwagi na brak wiedzy Za przemawiającego o przedmiocie zamówienia, czynność ta jest utrudniona.
Zamawiający powinien pamiętać, iż jeżeli zachodzą określone ustawowo przesłanki, może zastosować tryb negocjacji z ogłoszeniem lub dialogu konkurencyjnego.
Zastosowanie trybu negocjacji z ogłoszeniem uzależnione jest od wystąpienia jednej z enumeratywnie wskazanych przesłanek (art. 55 ust. 1 ustawy PZP).:
1)   w postępowaniu prowadzonym uprzednio w trybie przetargu nieograniczonego, przetargu ograniczonego albo dialogu konkurencyjnego wszystkie oferty zostały odrzucone, a pierwotne warunki zamówienia nie zostały w istotny sposób zmienione;
2)   w wyjątkowych sytuacjach, gdy charakter dostaw, usług lub robót budowlanych lub związane z nimi ryzyko uniemożliwia wcześniejsze dokonanie ich wyceny;
3)   nie można z góry określić szczegółowych cech zamawianych usług w taki sposób, aby umożliwić wybór najkorzystniejszej oferty w trybie przetargu nieograniczonego lub przetargu ograniczonego;
4)   przedmiotem zamówienia są roboty budowlane prowadzone wyłącznie w celach badawczych, doświadczalnych lub rozwojowych, a nie w celu zapewnienia zysku lub pokrycia poniesionych kosztów badań lub rozwoju;
5)   wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8.
Zamawiający może udzielić zamówienia w trybie dialogu konkurencyjnego tylko w przypadku zaistnienia łącznie dwóch przesłanek (art. 60b ustawy PZP):
1) nie jest możliwe udzielenie zamówienia w trybie przetargu nieograniczonego lub przetargu ograniczonego, ponieważ ze względu na szczególnie złożony charakter zamówienia nie można opisać przedmiotu zamówienia zgodnie z art. 30 i 31 lub obiektywnie określić uwarunkowań prawnych lub finansowych wykonania zamówienia;
2)   cena nie jest jedynym kryterium wyboru najkorzystniejszej oferty.
Zamawiający jest zobowiązany do zamieszczenia informacji o planowanym przeprowadzeniu dialogu technicznego na swojej stronie internetowej. Zakres i forma takiego powiadomienia nie została określona w Pzp. Ustawodawca nie określił ponadto okresu na jaki Zamawiający powinien takie powiadomienie zamieścić, ani w jakim terminie powinien to uczynić.
Zamawiający może zamieścić następujące informacje:
  • ogólnie wskazany przedmiot zamówienia,
  • cel przeprowadzenia dialogu technicznego ( przygotowanie opisu przedmiotu zamówienia, SIWZ, wzoru umowy etc.)
  • podmiotu zaproszone do dialogu
  • termin, w którym zainteresowane podmioty mogą zgłosić się do Zamawiającego z wnioskiem o wzięcie udziału w dialogu technicznym.
Nie ma żadnych ograniczeń dotyczących ilości podmiotów, które mogą brać udział w dialogu technicznym, nie ma także żadnych przeszkód by w trakcie trwania dialogu technicznego Zamawiający dopuścił do udziału w nim kolejne podmiotu. Zamawiający może prowadzić dialog ze wszystkimi Wykonawcami w jednym terminie, lub w innych terminach, w zależności od decyzji Zamawiającego. Forma dialogu również jest zależna od decyzji Zamawiającego, może być ustna, pisemna, a także prowadzona za pomocą faksu lub poczty elektronicznej. W swych działaniach Zamawiający jest jedynie ograniczony nakazem zachowania uczciwej konkurencji oraz nakazem równego traktowania Wykonawców. Zamawiający ma obowiązek zamieścić w ogłoszeniu o zamówieniu informację o zastosowaniu instytucji dialogu technicznego.

13)   nie wnieśli wadium do upływu terminu składania ofert, na przedłużony okres związania ofertą lub w terminie, o którym mowa w art. 46 ust. 3, albo nie zgodzili się na przedłużenie okresu związania ofertą;

Wykluczeniu z postępowania podlegają Wykonawcy w sytuacji gdy:
  • Wykonawca nie wniósł wadium do upływu terminu składania ofert ( termin upływa 1.05. o 12.00, wadium, które zostało zaksięgowane na koncie Zamawiającego o 12.01 uznaje się za wniesione po upływie terminu składania ofert, niezależnie od tego, że przelew został zrealizowany przed upływem terminu składania ofert – istotny jest moment uznania środków na koncie wskazanym przez Zamawiającego). Wykluczeniem skutkuje też wniesienie wadium w kwocie mniejszej niż wymagana przez Zamawiającego lub w innej formie niż dopuszczalne w Pzp zgodnie z art. 45 ust. 6 lub na okres krótszy niżeli okres związania ofertą,
  • Wykonawca nie wniósł wadium na nowy okres związania ofertą lub nie przedłużył ważności wadium na przedłużony okres związania ofertą. Jeżeli przedłużenie terminu związania ofertą odbywa się po wyborze oferty najkorzystniejszej, wówczas wadium na przedłużony okres związania ofertą wnosi jedynie Wykonawca, którego oferta została uznana za najkorzystniejszą.
  • Wykonawca nie wniósł wadium, w sytuacji określonej w art. 46 ust. 3 tj. gdy w wyniku wniesionego odwołania, sąd uznał ofertę Wykonawcy za najkorzystniejszą, a wadium wniesione w postępowaniu zostało już Wykonawcy zwrócone – wymóg wniesienia wadium przed podpisaniem umowy. Jeżeli zatem, Wykonawcy zostało zwrócone wadium na podstawie art. 46 ust. 1 i ten Wykonawca złożył odwołanie, w wyniku którego oferta jego została uznana za najkorzystniejszą, ma obowiązek ponownie wnieść wadium.
  • Wykonawca nie zgodził się na przedłużenie okresu związania ofertą.
Nie jest jasne czy Zamawiający może odrzucić ofertę Wykonawcy, jeżeli ten, samodzielnie, przed ogłoszeniem wyniku postępowania, nie zdecyduje się przedłużyć terminu związania ofertą. Należy w tym miejscu zaprezentować dwie odmienne linie orzecznicze KIO:

1)      nieprzedłużenie terminu związania ofertą przez Wykonawcę nie może powodować dyskwalifikacji tego Wykonawcy z postępowania:

Zgodnie z wyrokiem KIO z dnia 23 lipca 2014 roku, o sygnaturze KIO 1410/14Nie może w świetle art. 24 ust. 2 pkt 2 p.z.p. stanowić podstawy wykluczenia wykonawcy z postępowania nieprzedłużenie terminu związania ofertą przez wykonawcę w przypadku, gdy Zamawiający nie wezwał wykonawcy do przedłużenia terminu związania ofertą a wykonawca samodzielnie nie dokonał takiej czynności. Dodać należy, że z żadnego obowiązującego przepisu ustawy nie wynika obowiązek wykluczenia wykonawcy z postępowania w takim przypadku”, oraz
zgodnie z wyrokiem KIO z dnia 24 maja 2011 roku o sygnaturze  KIO/KD 44/11 Wyrażany jest pogląd, iż upływ terminu związania ofertą bez jego przedłużenia na dalszy czas trwania postępowania, może być rozpatrywany jako nieskutkujący dyskwalifikacją wykonawcy z postępowania, jeśli okoliczności sprawy pozwalają na uznanie, że wykonawca jest zainteresowany udziałem w postępowaniu, w tym wyraża intencję uzyskania zamówienia podtrzymując zabezpieczenie oferty wadium, czy też realizując wolę swojego udziału w postępowaniu poprzez składanie środków ochrony prawnej na czynności eliminujące go z tego postępowania. Wskazuje się, że po upływie terminu związania ofertą, oferta nadal pozostaje ofertą a to nie uprawnia zamawiającego do automatycznego nierozpatrywania takiej oferty i uważa że brak związania ofertą oznacza tylko brak obowiązku zrealizowania treści oferty po stronie wykonawcy, ale nie oznacza braku prawa tegoż wykonawcy do zrealizowania treści oferty. Skoro zatem żaden przepis prawa nie zakazuje wyboru oferty wykonawcy, który swoją ofertą związany już nie jest, nie ma podstaw, aby nie dokonywać oceny tej oferty. W związku z powyższym Zamawiający, na którym ciąży obowiązek wybrania oferty najkorzystniej wg kryteriów określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia i ogłoszeniu, powinien zwrócić się do wykonawcy nie związanego ofertą z pytaniem, czy ten jest gotowy mimo braku związania ofertą, zawrzeć umowę na warunkach wskazanych w tej ofercie. Gotowość wyrażona przez wykonawcę obliguje Zamawiającego do zawarcia umowy z wykonawcą, który złożył najkorzystniejszą ofertę”, a także
zgodnie z wyrokiem KIO z dnia 5 lutego 2013 roku o sygnaturze KIO 124/13 „Odnosząc się do ewentualnych skutków prawnych braku związania ofertą przez wykonawcę stwierdzić należy, że ustawa p.z.p. nie zawiera przepisu, który wprost by stanowił o tym, że wybranie oferty, co do której wykonawca nie posiada aktualnego oświadczenia o związaniu jej treścią jest nieważne, a umowa zawarta z takim wykonawcą jest nieważna lub podlega unieważnieniu. Na gruncie przepisów o zamówieniach publicznych upływ terminu związania ofertą nie decyduje o ważności i skuteczności złożonej oferty, ale o braku istnienia po stronie wykonawcy obowiązku zawarcia umowy. W związku z powyższym, brak jest podstaw do przyjęcia, że oferta, która nie wiąże wykonawcy, straciła cechy oferty i w związku z tym winna być uznana za nieważną lub podlegającą odrzuceniu. Jedyną przesłanką, na podstawie, której można by odrzucić ofertę wykonawcy z powodu upływu terminu związania ofertą, jest art. 24 ust. 2 pkt 2 ustawy p.z.p. Przepis ten mówi, że wykonawca podlega wykluczeniu z postępowania m.in. jeśli nie wyrazi zgody na przedłużenie terminu związania ofertą, a w konsekwencji w oparciu o przepis art. 24 ust. 4 ofertę takiego wykonawcy uznaje się za odrzuconą”.
Zgodnie z prezentowaną linią orzeczniczą KIO, by wykluczyć Wykonawcę z postępowania na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 2, Zamawiający musi wysłać do Wykonawcy wezwanie do przedłużenia okresu związania ofertą, w odpowiedzi na które Wykonawca odmówi podjęcia wskazanej czynności lub będzie milczał, nie podejmując żadnej czynności.
Zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego w Rzeszowie  z dnia 16 lutego 2011 roku, o sygnaturze VI Ga 192/10,Wykładnia językowa przedmiotowej normy wskazała wprost, iż wykluczenie wykonawcy następuje jedynie w przypadku, kiedy wykonawca nie zgodził się na przedłużenie okresu związania ofertą, co oznacza, iż zastosowanie tego przepisu możliwe jest jedynie w sytuacji uprzedniego zwrócenia się przez zamawiającego do wykonawcy o wyrażenie takiej zgody. W przypadku zaś, kiedy nikt wykonawcy o taką zgodę nie pytał, brak jest podstaw dla stwierdzenia, iż nie wyraził on zgody - nie zgodził się, na przedłużenie okresu związania ofertą".

2)      Wykonawca powinien dołożyć wszelkich starań by jego oferta była wiążąca do czasu wyboru najkorzystniejszej oferty, i to do jego obowiązków należy dbanie o przedłużenie terminu związania ofertą:

Zgodnie z wyrokiem KIO z dnia 5 września 2011 roku, o sygnaturze KIO 1815/11 „Z treści art. 24 ust. 2 pkt 2 p.z.p. nie wynika, aby brak zgody wykonawcy, o którym mowa w tym przepisie, musiał być poprzedzony wezwaniem zamawiającego do przedłużenia terminu związania ofertą. W tym przepisie jest także przesłanka do wykluczenia wykonawcy, który samodzielnie nie przedłużył terminu związania ofertą (czyli nie wyraził zgody na przedłużenie związania ofertą), a nie tylko tego, który po wezwaniu zamawiającego nie przedłużył terminu związania ofertą (na wezwanie)”, oraz
zgodnie z wyrokiem KIO z dnia 19 października 2010 roku, o sygnaturze KIO/UZP 2204/10Przepis art. 24 ust. 2 pkt 2 p.z.p. stanowi podstawę do wykluczenia wykonawcy z postępowania, w każdym przypadku nie przedłużenia okresu związania ofertą. Dotyczy to zarówno sytuacji, gdy wykonawca odmawia przedłużenia tego okresu, składając na piśmie oświadczenie tej treści, jak też gdy wykonawca takiej zgody nie wyraża nie składając stosownego oświadczenia w sytuacji, gdy to zamawiający zwraca się do wykonawców o przedłużenie tego okresu, a także w przypadku, gdy z uwagi na brak takiej inicjatywy ze strony zamawiającego, wykonawca - nie wyraża takiej zgody samodzielnie”, a także
zgodnie z wyrokiem KIO z dnia 3 czerwca 2014 roku,  o sygnaturze KIO 978/14 Z przepisu art. 85 ust. 2 p.z.p. wynika konieczność utrzymania przez wykonawcę stanu związania złożoną przez siebie ofertą, brak jednak po stronie zamawiającego obowiązku wzywania wykonawców do wyrażenia takiej zgody. W przepisie jest mowa o przedłużeniu, a zatem o utrzymaniu stanu związania ofertą przed jego upływem. (…) Przepis art. 24 ust. 2 pkt 2 p.z.p. obejmuje zakresem również przypadek, gdy wykonawca nie przedłużył terminu związania ofertą z własnej inicjatywy”.

Bieg terminu związania ofertą rozpoczyna się w dniu, w którym upływa termin składania ofert, tj. pierwszym dniem biegu terminu związania ofertą jest dzień, w którym upływa termin składania ofert.

Bieg terminu związania ofertą zawiesza się w sytuacji wniesienia środków ochrony prawnej
Bieg terminu ważności wadium nie ulega zawieszeniu w żadnej sytuacji – termin ważności wadium zależy od Wykonawcy-gdy wadium jest wniesione w pieniądzu, od gwaranta lub poręczyciela-gdy wniesione jest w innej formie.
Nie ma obowiązku wnoszenia wadium Wykonawca, którego oferta, z innej przyczyny niżeli wymieniona w art. 46 ust. 3 , została wybrana jako najkorzystniejsza w wyniku powtórnego badania i oceny ofert. Ustawa dopuszcza zatem w niektórych sytuacjach by doszło do wyboru oferty niezabezpieczonej wadium:
  • art. 94 ust. 3 – z uwagi na uchylanie się od podpisania umowy przez Wykonawcę, którego oferta została uznana za najkorzystniejszą w pierwszej kolejności.
  • Art. 181 ust.2 – z uwagi na powtórzenie czynności badania i oceny ofert w wyniku wystosowania do Zamawiającego informacji o naruszeniu stosowania przepisów ustawy poprzez dokonanie czynności wbrew przepisom ustawy lub zaniechanie.

14)   złożyli nieprawdziwe informacje mające wpływ lub mogące mieć wpływ na wynik prowadzonego postępowania;

By wykluczyć Wykonawcę z postępowania muszą zaistnieć kumulatywnie dwie przesłanki:
  • Wykonawca złożył nieprawdziwe informacje – niezgodne ze stanem faktycznym. Chodzi o wszelkie informacje podawane w ofercie oraz w oświadczeniach i dokumentach stanowiących załączniki do oferty.
  • Złożenie nieprawdziwych informacji miało lub mogło mieć wpływ na wynik postępowania – chodzi nie tyle o sam wynik postępowania poczytywany jako wybór najkorzystniejszej oferty, ale o całokształt czynności mających wpływ na prawidłowe przeprowadzenie postępowania tj. ostateczny kształt sytuacji kolejnych Wykonawców i złożonych przez nich ofert. Znaczenie ma choćby potencjalny wpływ na prawidłowość czynności postępowania. Wpływ na wynik postępowania mogą mieć informacje, których podanie przesądza o wykazaniu spełniania warunków udziału w postępowaniu, ocenie ofert lub możliwości uznania oferty za najkorzystniejszą np. przedłożenie nieprawdziwych informacji miało na celu uzyskanie zamówienia.
Zgodnie z wyrokiem KIO z dnia z dnia 22 stycznia 2013 r., o sygnaturze KIO 2912/12 „W tym wyroku Sąd Najwyższy stwierdził (za sądem apelacyjnym), iż pojęcie "prawda", "prawdziwy" bądź ich zaprzeczenie występują wielokrotnie w aktach normatywnych, a wśród nich w kodeksie cywilnym (np. art. 780 § 1art. 834art. 815 § 3), w kodeksie postępowania cywilnego (np. art. 3art. 103 § 2art. 252253254 § 1 i 2), w kodeksie karnym (np. art. 132213 § 12 i 3art. 297 § 1art. 313 §) oraz w kodeksie postępowania karnego (np. art. 2 § 2art. 188 § 1 i art. 312). Zdaniem Sądu Najwyższego we wszystkich tych przypadkach pojęcie "prawda" rozumiane jest tak, jak w języku potocznym, a więc jako zgodność (adekwatność) myśli (wypowiedzi - w znaczeniu logicznym) z rzeczywistością (z "faktami" i "danymi"), co odpowiada - na gruncie filozoficznym - tzw. klasycznej koncepcji prawdy i w tym sensie - zdaniem Sądu Najwyższego - wypowiedź o rzeczywistości jest prawdziwa tylko wtedy, gdy głosi tak, jak jest w rzeczywistości (…) Oświadczeń, w których wydający zawarli własną, pozytywną opinię w zakresie oceny wyrobu, nie można rozpatrywać w kategoriach "prawdy" albo "fałszu", ponieważ nie dotyczą one jakichkolwiek faktów, a zawierają jedynie indywidualne przekonanie danego podmiotu na temat przydatności danego wyrobu w procesie technologicznym. Zatem nie jest w ogóle możliwe stwierdzenie nieprawdy, bo oświadczenie zawiera indywidualny pogląd na określoną kwestię, który nie może być weryfikowany w kategoriach "prawdy" albo "fałszu".
Zamawiający, w trakcie badania ofert, ma możliwość wezwania Wykonawcy do wyjaśnienia treści złożonych dokumentów (26 ust. 4), wyjaśnienia treści oferty (87 ust. 1 ),lub do samodzielnego  poprawienia omyłek (87 ust. 2 ). Zamawiający powinien skorzystać z ww. instytucji celem ustalenia czy przekazanie nieprawdziwych informacji jest wynikiem błędu/ omyłki czy też umyślnego działania Wykonawcy. Jeżeli bowiem przekazanie fałszywych informacji jest wynikiem niezamierzonego błędu, wówczas Wykonawca jest w stanie taki błąd skorygować korzystając z ww. instytucji, a także z instytucji uzupełnienia dokumentów, o której mowa w art. 26 ust. 3.
Zgodnie z wyrokiem KIO z dnia 5 lutego 2009 r., o sygnaturze KIO/UZP 99/09 „Z literalnej wykładni art. 24 ust. 2 pkt 2 oraz art. 24 ust. 2 pkt 3 P.z.p. wynika, że podanie nieprawdy w dokumentach nie może być uważane za błąd lub brak złożenia dokumentów”.
Zgodnie z powyższym nieprawdziwe informacje muszą być wynikiem celowego działania Wykonawcy, gdyż nieumyślne omyłki można poprawić korzystając z ww. instytucji. Nieprawdziwych informacji nie można bowiem skorygować ani uzupełnić na podstawie art. 26 ust. 3.
Każdorazowo Zamawiający ma obowiązek zbadania czy przestawienie nieprawdziwych informacji miało lub mogło mieć wpływ na wynik postępowania. Nie wystarczy zatem samo udowodnienie, że Wykonawca przedstawił Fałszywe informacje, gdyż ich złożenie mogło być wynikiem błędu co do rzeczywistego stanu rzeczy lub zwykłej omyłki przy formułowaniu treści oferty i załączników do niej.
Zgodnie z wyrokiem KIO z dnia 5 lutego 2013 r., o sygnaturze KIO 138/13 „Za niezasadne należy uznać wykluczenie wykonawcy z udziału w postępowaniu na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 3 p.z.p. z powodu braku jego należytej staranności przy przygotowaniu oferty albo błędnego zinterpretowania przepisów prawa, co skutkuje podaniem przez niego nieprawdziwych informacji, które miały wpływ na wynik postępowania o udzielenie zamówienia (…) Nawet złożenie nieprawdziwych informacji dotyczących kwalifikacji podmiotowych wykonawcy nie zawsze ma (może mieć) wpływ na wynik postępowania o udzielenie zamówienia (…) Nawet wprowadzenie w błąd zamawiającego przez wykonawcę, jeśli nie ma charakteru poważnego, co należy odczytywać jako zasadniczego dla wyboru oferty tego wykonawcy, nie daje podstaw do wykluczenia wykonawcy z tego powodu z postępowania (…) Przepis art. 24 ust. 2 pkt 3 p.z.p. znajdzie zastosowanie wyłącznie w sytuacji, gdy zamawiający będzie w stanie w sposób jednoznaczny dowieść, że złożona przez wykonawcę w konkretnych okolicznościach informacja jest nieprawdziwa i jako taka została świadomie złożona przez ubiegającego się o zamówienie (art. 6 k.c. w zw. z art. 14 p.z.p.)”.
Odnośnie postępowania przewidującego składanie ofert częściowych:
Zgodnie z wyrokiem KIO z dnia 7 czerwca 2011 r., o sygnaturze KIO 1104/11 „Jeżeli doszłoby do złożenia dokumentów zawierających nieprawdziwe informacje odnoszące się w jakikolwiek sposób do wszystkich części postępowania (bez względu na charakter dokumentów - czy byłyby to dokumenty przedmiotowe czy podmiotowe), to wykonawca podlegałby wykluczeniu na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 3 p.z.p. ze wszystkich części postępowania, natomiast jeżeli dokumenty będące podstawą wykluczenia zostały złożone tylko w ramach jednej części postępowania i były to specyficzne dokumenty wymagane wyłącznie dla tej części, nie można wykonawcy wykluczyć z innych części postępowania”.
Reasumując:
Zgodnie z wyrokiem KIO z dnia 16 grudnia 2010 r., o sygnaturze KIO/UZP 2626/10 „wykluczenia wykonawcy na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 3 p.z.p. zamawiający dokonuje w razie łącznego wystąpienia dwóch przesłanek: złożenia nieprawdziwych informacji i ich wpływu na wynik postępowania, połączonych normalnym, adekwatnym związkiem przyczynowo-skutkowym. Złożenie informacji nieprawdziwych mających wpływ na wynik postępowania powoduje obowiązek zamawiającego wykluczenia wykonawcy, który takie informacje złożył. Wymaga tego zarówno formalizm procedury o udzielenie zamówienia publicznego, zasady wyrażone w art. 7 ust. 1 p.z.p. oraz konieczność ochrony interesu zamawiającego. Należy zauważyć, że ustawa z dnia 5 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy Prawo zamówień publicznych oraz ustawy o kosztach sądowych (Dz. U. Nr 206, poz. 1591) zmieniła treść przepisu nakazując zamawiającemu wykluczenie nie tylko takiego wykonawcy, który złożył informacje mające bezpośredni wpływ na wynik postępowania, ale również takiego wykonawcy, który złożył informacje, które mogą mieć wpływ na wynik postępowania (wpływ ewentualny). Wykonawca składa informacje nieprawdziwe, jeżeli stan rzeczy prezentowany w składanych przez niego oświadczeniach i dokumentach jest inny, niż w rzeczywistości”.

15)   nie wykazali spełniania warunków udziału w postępowaniu;

Warunki udziału w postępowaniu odnoszą się do sytuacji podmiotowej Wykonawcy. Należy przez nie rozumieć:
  • warunki określone w art. 22 ust. 1
  • warunki określone w art. 24 ust. 1
Badana przesłanka nie weryfikuje natomiast czy zamawiana dostawa, usługa lub robota budowlana spełnia wymagania określone przez Zamawiającego w SIWZ – niezgodność między oferowanym przedmiotem a oczekiwanym przez Zamawiającego w aspekcie merytorycznym (w zakresie wielkości lub zakresu zamówienia, cech technicznych, jakościowych, wymagań funkcjonalnych, norm, aprobat, specyfikacji technicznych i systemów odniesienia, o których mowa w art. 30 ust. 1-3, oraz opisu rozwiązań równoważnych).  Jeżeli przedmiot zamówienia nie spełnia wymagań Zamawiającego, wówczas oferta Wykonawcy zostaje odrzucona na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp.
Z postępowania wyklucza się Wykonawców, którzy:
  • Nie złożyli oświadczeń i dokumentów potwierdzających spełnienie warunków udziału w postępowaniu z art. 22 ust. 1 oraz 24 ust. 1– niezależnie od tego czy Wykonawca faktycznie spełnia czy nie spełnia opisanych przez Zamawiającego warunków
  • Złożył oświadczenia i dokumenty, których wymagał Zamawiający na potwierdzenie spełnienia warunków udziału w postępowaniu, lecz z dokumentów wynika, że Wykonawca nie spełnia warunków opisanych przez Zamawiającego

16)   należąc do tej samej grupy kapitałowej, w rozumieniu ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331, z późn. zm.), złożyli odrębne oferty lub wnioski o dopuszczenie do udziału w tym samym postępowaniu, chyba że wykażą, że istniejące między nimi powiązania nie prowadzą do zachwiania uczciwej konkurencji pomiędzy wykonawcami w postępowaniu o udzielenie zamówienia.

Zgodnie z art. 4 pkt 14 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów grupa kapitałowa to „wszyscy przedsiębiorcy, którzy są kontrolowani w sposób bezpośredni lub pośredni przez jednego przedsiębiorcę, w tym również tego przedsiębiorcę – w grupie kapitałowej mamy zatem do czynienia z przedsiębiorcą kontrolującym i przedsiębiorcą kontrolowanym.
W art. 4 pkt 4 wskazanej ustawy zostało zdefiniowane pojęcie przejęcia kontroli, przez które należy rozumieć: „wszelkie formy bezpośredniego lub pośredniego uzyskania przez przedsiębiorcę uprawnień, które osobno albo łącznie, przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiają wywieranie decydującego wpływu na innego przedsiębiorcę lub przedsiębiorców; uprawnienia takie tworzą w szczególności:
a)  dysponowanie bezpośrednio lub pośrednio większością głosów na zgromadzeniu wspólników albo na walnym zgromadzeniu, także jako zastawnik albo użytkownik, bądź w zarządzie innego przedsiębiorcy (przedsiębiorcy zależnego), także na podstawie porozumień z innymi osobami,
b)  uprawnienie do powoływania lub odwoływania większości członków zarządu lub rady nadzorczej innego przedsiębiorcy (przedsiębiorcy zależnego), także na podstawie porozumień z innymi osobami,
c)  członkowie jego zarządu lub rady nadzorczej stanowią więcej niż połowę członków zarządu innego przedsiębiorcy (przedsiębiorcy zależnego),
d)  dysponowanie bezpośrednio lub pośrednio większością głosów w spółce osobowej zależnej albo na walnym zgromadzeniu spółdzielni zależnej, także na podstawie porozumień z innymi osobami,
e)  prawo do całego albo do części mienia innego przedsiębiorcy (przedsiębiorcy zależnego),
f)  umowa przewidująca zarządzanie innym przedsiębiorcą (przedsiębiorcą zależnym) lub przekazywanie zysku przez takiego przedsiębiorcę”.
Wykluczenie Wykonawcy na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 5 jest możliwe tylko po wcześniejszym wezwaniu Wykonawców o złożenie wyjaśnień dotyczących zachowania uczciwej konkurencji mimo istniejących między Wykonawcami powiązań. Zamawiający zwraca się do Wykonawcy o złożenie wyjaśnień w przedmiotowej sprawie we wskazanym w wezwaniu terminie. Dopiero ustalenie istniejącego stanu faktycznego oraz prawidłowa jego ocena może stanowić przesłankę wykluczenia Wykonawcy z postępowania. To na Wykonawcy spoczywa ciężar udowodnienia czy została naruszona uczciwa konkurencja czy nie. Zamawiający wyklucza Wykonawcę:
  • który nie udowodni, że istniejące powiązania z innym Wykonawcą nie prowadzi do zachwiania uczciwej konkurencji,
  • który nie złoży wyjaśnień, o których mowa w art. 24b.
Art. 24b. 1. Zamawiający zwraca się do wykonawcy o udzielenie w określonym terminie wyjaśnień dotyczących powiązań, o których mowa w art. 24 ust. 2 pkt 5, istniejących między przedsiębiorcami, w celu ustalenia, czy zachodzą przesłanki wykluczenia wykonawcy.
2. Zamawiający, oceniając wyjaśnienia, bierze pod uwagę obiektywne czynniki, w szczególności wpływ powiązań, o których mowa w art. 24 ust. 2 pkt 5, istniejących między przedsiębiorcami, na ich zachowania w postępowaniu oraz przestrzeganie zasady uczciwej konkurencji.
3. Zamawiający wyklucza z postępowania o udzielenie zamówienia wykonawcę, który nie złożył wyjaśnień, oraz wykonawcę, który nie złożył listy, o której mowa w art. 26 ust. 2d.
Z postępowania wykluczani są Ci Wykonawcy, którzy należąc do tej samej grupy kapitałowej złożyli ofertę/wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu w tym samym postępowaniu, chyba, że wykażą, że istniejące między nimi powiązania nie utrudnią uczciwej konkurencji w prowadzonym postępowaniu.

17.  Zamawiający wyklucza z postępowania o udzielenie zamówienia wykonawcę, który w okresie 3 lat przed wszczęciem postępowania, w sposób zawiniony poważnie naruszył obowiązki zawodowe, w szczególności, gdy wykonawca w wyniku zamierzonego działania lub rażącego niedbalstwa nie wykonał lub nienależycie wykonał zamówienie, co zamawiający jest w stanie wykazać za pomocą dowolnych środków dowodowych, jeżeli zamawiający przewidział taką możliwość wykluczenia wykonawcy w ogłoszeniu o zamówieniu, w specyfikacji istotnych warunków zamówienia lub w zaproszeniu do negocjacji. Zamawiający nie wyklucza z postępowania o udzielenie zamówienia wykonawcy, który udowodni, że podjął konkretne środki techniczne, organizacyjne i kadrowe, które mają zapobiec zawinionemu i poważnemu naruszaniu obowiązków zawodowych w przyszłości oraz naprawił szkody powstałe w wyniku naruszenia obowiązków zawodowych lub zobowiązał się do ich naprawienia.

Przesłanka ma zastosowanie gdy:
  • W okresie ostatnich 3 lat przed wszczęciem postępowania
  • Wykonawca poważnie naruszył obowiązki zawodowe
  • Naruszenie obowiązków zawodowych było zawinione przez Wykonawcę
  • Zamawiający przewidział możliwość wykluczenia Wykonawcy na podstawie wskazanej przesłanki w ogłoszeniu o zamówieniu, w SIWZ lub w zaproszeniu do negocjacji
W szczególności gdy:
  • Wykonawca z winy umyślnej (celowe działanie), lub nieumyślnej (rażąco niedbalstwo) nie wykonał lub nienależycie wykonał zamówienie
  • Powyższą okoliczność Zamawiający jest w stanie wykazać za pomocą dowolnych środków dowodowych
Zamawiający nie może wykluczyć Wykonawcy z postępowania na podstawie ww. przesłanki jeżeli:
  • Wykonawca podjął stosowne środki w celu zapobiegnięcia poważnym i zawinionym naruszeniom obowiązków zawodowych w przyszłości (środki techniczne, organizacyjne czy kadrowe),
  • Naprawił lub zobowiązał się do naprawienia szkód powstałych w wyniku naruszenia obowiązków zawodowych
Przesłanki wykluczenia Wykonawcy z postępowania są ujęte również w innych „miejscach” ustawy:
Art. 51 ust.2 Pzp „Jeżeli liczba wykonawców, którzy spełniają warunki udziału w postępowaniu, jest większa niż określona w ogłoszeniu, zamawiający zaprasza do składania ofert wykonawców wyłonionych w sposób obiektywny i niedyskryminacyjny. Wykonawcę niezaproszonego do składania ofert traktuje się jak wykluczonego z postępowania o udzielenie zamówienia” – dotyczy przetargu ograniczonego.
Art. 57 ust. 3 Pzp „Jeżeli liczba wykonawców, którzy spełniają warunki udziału w postępowaniu, jest większa niż określona w ogłoszeniu, zamawiający zaprasza do składania ofert wstępnych wykonawców wyłonionych w sposób obiektywny i niedyskryminacyjny. Wykonawcę niezaproszonego do składania ofert wstępnych traktuje się jak wykluczonego z postępowania o udzielenie zamówienia” – dotyczy negocjacji z ogłoszeniem.
Art. 60d ust.3 Pzp „Jeżeli liczba wykonawców, którzy spełniają warunki udziału w postępowaniu, jest większa niż określona w ogłoszeniu, zamawiający zaprasza do dialogu wykonawców wyłonionych w sposób obiektywny i niedyskryminacyjny. Wykonawcę niezaproszonego do dialogu traktuje się jak wykluczonego z postępowania”.
Art. 120 ust. 2 Pzp „Uczestnicy konkursu niespełniający wymagań określonych w regulaminie konkursu podlegają wykluczeniu”. lecz konkurs nie jest zamówieniem publicznym a przyrzeczeniem publicznym
Jeżeli przedmiotem zamówienia są dostawy, usługi lub roboty budowlane określone w art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. b i c oraz pkt 2, oraz ust. 3, Zamawiający może odstąpić od stosowania przepisów art. 24 ust. 1 pkt 2 i 3
Art. 67 ust. 1)   dostawy, usługi lub roboty budowlane mogą być świadczone tylko przez jednego wykonawcę:
b)  z przyczyn związanych z ochroną praw wyłącznych, wynikających z odrębnych przepisów,
c)  w przypadku udzielania zamówienia w zakresie działalności twórczej lub artystycznej;
2)   przeprowadzono konkurs, o którym mowa w art. 110, w którym nagrodą było zaproszenie do negocjacji w trybie zamówienia z wolnej ręki autora wybranej pracy konkursowej;
3) gdy następuje sytuacja stanowiąca wyjątek od zasady powiadamiania Prezesa UZP o wszczęciu postępowań o udzielenie zamówienia w trybie z wolnej ręki w procedurze podstawowej:
  • Zamawiający nabywa w trybie z wolnej ręki dostawy, usługi lub roboty budowlane mogą być świadczone tylko przez jednego wykonawcę z przyczyn technicznych o obiektywnym charakterze, a przedmiotem zamówienia są:
  • dostawy wody za pomocą sieci wodociągowej lub odprowadzanie ścieków do sieci kanalizacyjnej,
  • dostawy gazu z sieci gazowej,
  • dostawy ciepła z sieci ciepłowniczej,
  • usługi przesyłowe lub dystrybucyjne energii elektrycznej, ciepła lub paliw gazowych;
  • Zamawiający nabywa dostawy, usługi lub roboty budowlane w trybie z wolnej ręki z uwagi na wyjątkową sytuację niewynikającą z przyczyn leżących po stronie zamawiającego, której nie mógł on przewidzieć, wymagane jest natychmiastowe wykonanie zamówienia, a nie można zachować terminów określonych dla innych trybów udzielenia zamówienia, w celu ograniczenia skutków zdarzenia losowego wywołanego przez czynniki zewnętrzne, którego nie można było przewidzieć, w szczególności zagrażającego życiu lub zdrowiu ludzi lub grożącego powstaniem szkody o znacznych rozmiarach;
  • Zamawiający nabywa dostawy w trybie z wolnej ręki z uwagi na możliwość udzielenia zamówienia na dostawy na szczególnie korzystnych warunkach w związku z likwidacją działalności innego podmiotu, postępowaniem egzekucyjnym albo upadłościowym lub zamówienie na dostawy jest dokonywane na giełdzie towarowej.
Zamawiający sektorowi mogą zastrzec w SIWZ i ogłoszeniu o zamówieniu, iż nie wykluczą z postępowania Wykonawcy, wobec którego zaistnieją następujące przesłanki: art. 24 ust. 1 pkt 2 i 3 – zgodnie z art. 138c ust. 1 pkt 5.
Zgodnie z art. 26 ust. 2a, to na Wykonawcy spoczywa obowiązek wykazania, że nie podlega wykluczeniu „Wykonawca na żądanie zamawiającego i w zakresie przez niego wskazanym jest zobowiązany wykazać odpowiednio, nie później niż na dzień składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu lub składania ofert, spełnianie warunków, o których mowa w art. 22 ust. 1, i brak podstaw do wykluczenia z powodu niespełniania warunków, o których mowa w art. 24 ust. 1”.

Wykonawca wykazuje, iż nie podlega wykluczeniu najpóźniej w dniu składania ofert.

Przykład: termin składania ofert upłynął 5.05.2014r.. Wykonawca nie załączył do oferty dokumentu z Urzędu Skarbowego. Zamawiający wzywa Wykonawcę do uzupełnienia dokumentów zgodnie z art. 26 ust.3 Pzp. Wykonawca załącza dokument z Urzędu Skarbowego wystawiony w dniu 7.05.2014r. Dokument taki potwierdza, że Wykonawca w dniu 7.05.2014r. nie zalega z z uiszczeniem podatków, opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne. Wykonawca nie udowodnił zatem, że warunek spełniał w dniu składania ofert tj. 5.05.2014r. Wykonawca zostaje wykluczony z postępowania na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp.
  • Zamawiający ma obowiązek sprecyzować warunki udziału w postępowaniu
  • Opisać sposób oceny spełnienia przez Wykonawcę warunków udziału w postępowaniu
  • Wskazać oświadczenia i dokumenty jakie Wykonawca jest zobowiązany załączyć do oferty.
Zamawiający jest zobowiązany do sprawdzenia prawidłowości złożonych oświadczeń i dokumentów w trakcie badania ofert.
Jeżeli Wykonawca:
1) Nie złożył oświadczenia lub dokumentu, o którym mowa w 25 ust. 1 ustawy Pzp
  • Oświadczeń i dokumentów potwierdzających spełnienie warunków udziału w postępowaniu z art. 22 ust. 1
  • Oświadczeń i dokumentów potwierdzających, że Wykonawca nie podlega wykluczeniu na podstawie art. 24
  • Oświadczeń i dokumentów potwierdzających, że oferowane dostawy, usługi lub roboty budowlane spełniają wymagania określone przez Zamawiającego w SIWZ
  • Pełnomocnictwa
2) Złożył ww. dokumenty i oświadczenia zawierające błędy
Wówczas Zamawiający, o ile nie zachodzą inne przesłanki odrzucenia oferty ani przesłanki unieważnienia postępowania, jest zobowiązany do skorzystania z instytucji:
  • Wezwania do uzupełnienia dokumentów z art. 26 ust. 3
  • Wezwania do złożenia wyjaśnień dotyczących treści ww dokumentów z art. 26 ust. 4
Zamawiający zawiadamia równocześnie wszystkich Wykonawców wykluczonych z postępowania o ich wykluczeniu, podając przy tym uzasadnienie prawne (wskazuje konkretny przepis z Pzp) i faktyczne (opisuje okoliczności skutkujące wykluczeniem Wykonawcy z postępowania oraz tok rozumowania Zamawiającego w tym przypadku).
Jeżeli postępowanie prowadzone jest w trybie przetargu nieograniczonego, negocjacji bez ogłoszenia lub zapytania o cenę – moment powiadomienia Wykonawców o ich wykluczeniu z postępowania następuje po dokonaniu wyboru najkorzystniejszej oferty tj. wraz z powiadomieniem o wyniku postępowania.
Jeżeli w postępowaniu ofertę składa konsorcjum, wówczas każdy z członków konsorcjum musi przedłożyć dokumenty potwierdzające iż nie podlega on wykluczeniu.
Ofertę Wykonawcy wykluczonego uznaje się za odrzuconą.
Wykonawca, który został wykluczony z postępowania ma prawo, niezależnie od procedury, w której prowadzone jest postępowanie – krajowe lub unijne, ma prawo wnieść odwołanie do Krajowej Izby Odwoławczej (KIO).
Zgodnie z art. 180. 1. Odwołanie przysługuje wyłącznie od niezgodnej z przepisami ustawy czynności zamawiającego podjętej w postępowaniu o udzielenie zamówienia lub zaniechania czynności, do której zamawiający jest zobowiązany na podstawie ustawy.
2. Jeżeli wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8, odwołanie przysługuje wyłącznie wobec czynności:
1)   wyboru trybu negocjacji bez ogłoszenia, zamówienia z wolnej ręki lub zapytania o cenę;
2)   opisu sposobu dokonywania oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu;
3)   wykluczenia odwołującego z postępowania o udzielenie zamówienia;
4)   odrzucenia oferty odwołującego.
Wykonawca nie może odwołać się od czynności zaniechania wykluczenia innego Wykonawcy z postępowania, jeżeli postępowanie prowadzone jest w procedurze krajowej (uproszczonej), bowiem katalog czynności, które upoważniają Wykonawcę do złożenia odwołania w procedurze podprogowej jest zamknięty. Wykonawca w takiej sytuacji może skorzystać z art. 181 ust. 1. Wykonawca lub uczestnik konkursu może w terminie przewidzianym do wniesienia odwołania poinformować zamawiającego o niezgodnej z przepisami ustawy czynności podjętej przez niego lub zaniechaniu czynności, do której jest on zobowiązany na podstawie ustawy, na które nie przysługuje odwołanie na podstawie art. 180 ust. 2.
Terminy na złożenie odwołania/poinformowania Zamawiającego o czynności podjętej niezgodnie z przepisami ustawy Pzp, lub zaniechaniu czynności, do której podjęcia jest zobowiązany:
1)      Procedura uproszczona (poniżej progów unijnych):
  • 5 dni – jeżeli informacja o wykluczeniu została przekazana faksem lub pocztą elektroniczną
  • 10 dni – jeżeli informacja o wykluczeniu została przekazana w inny sposób niż faksem lub pocztą elektroniczną
2)      Procedura podstawowa ( równa lub powyżej progów unijnych):
  • 10 dni – jeżeli informacja o wykluczeniu została przekazana faksem lub pocztą elektroniczną
  • 15 dni – jeżeli informacja o wykluczeniu została przekazana w inny sposób niż faksem lub pocztą elektroniczną
Zgodnie z wyrokiem KIO z dnia 18 marca 2011 r., o sygnaturze KIO 471/11 "w przypadku, gdy przedsiębiorca zobowiązujący się do udostępnienia swoich zasobów w zakresie wiedzy i doświadczenia, składa wniosek o ogłoszenie upadłości, nie można przyjąć, że takie oświadczenie zapewnia uczestnictwo i udostępnienie wiedzy i doświadczenia na czas wykonania zamówienia, którego realizacja finalnie przewidziana jest do lutego 2016 r."
Zgodnie z § 7 Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane z dnia 19 lutego 2013 roku, dokumenty, o których mowa powyżej, przedstawiane przez Wykonawcę w celu wykazania braku podstaw do wykluczenia są składane w oryginale lub kopii poświadczonej za zgodność z oryginałem przez wykonawcę. W przypadku składania elektronicznych dokumentów powinny być one opatrzone przez wykonawcę bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu.
Wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia oraz podmioty na których zasoby powołuje się Wykonawca na podstawie art. 26 ust. 2b samodzielnie poświadczają kopie dokumentów za zgodność z oryginałem.
Zamawiający może żądać przedstawienia oryginału lub notarialnie poświadczonej kopii dokumentu wyłącznie wtedy, gdy złożona kopia dokumentu jest nieczytelna lub budzi wątpliwości co do jej prawdziwości.
Dokumenty sporządzone w języku obcym są składane wraz z tłumaczeniem na język polski. Tłumaczenie nie jest wymagane, jeżeli, zgodnie z art. 9 ust. 3 Zamawiający wyraził zgodę na ich złożenie w jednym z języków powszechnie używanych w handlu międzynarodowym (angielski, francuski, hiszpański – oficjalne języki Światowej Organizacji Handlu, niemiecki - praktyka) lub języku kraju, w którym zamówienie jest udzielane (np. przez polską placówkę dyplomatyczną). Zamawiający może dopuścić składanie dokumentów w innych językach niż polski w szczególnie uzasadnionych przypadkach np. ze względu na specyfikę przedmiotu zamówienia i chęć ułatwienia Wykonawcom złożenia odpowiednich dokumentów w postępowaniu. Zawsze jest dopuszczalne złożenie stosownych dokumentów w języku polskim.

1 komentarz:

Copyright © 2014 Zamówienia publiczne , Blogger